Blog

Ergonomi Ne Anlama Gelir?

Kelime anlamı olarak bakılacak olursa “Ergon” (C¸alıs¸ma) ve “Nomos” (Yasa) kelimelerinden oluşan Ergonomi, çalışma yasası anlamına gelmektedir. OHSA tarafından ise Ergonomi; Çalışanların yetenekleri ile is¸ ve çalışma koşulları arasındaki uyumu sağlayan bilim olarak tanımlanmıştır. Genel olarak kullanılan şekilde tanımlayacak olursak Ergonomi; endüstriyel is¸ ortamındaki sistem verimliliği ve insan- makine- çevre uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan çok disiplinli bir bilim dalıdır.

Ergonominin Sınıflandırılması

Ergonomi, üç ayrı başlık altında sınıflandırılmıştır:

1. Fiziksel Ergonomi
2. Organizasyonel ve Yönetimsel Ergonomi
3. Bilişsel Ergonomi

Ergonomi aşağıda belirtilen kavramlar ile ilgilenmektedir.

• İş – İnsan uyumu
• Ortam – İnsan uyumu
• Donanım – İnsan uyumu
• Sistem– İnsan uyumu
• İnsan – İnsan uyumu
• İşyeri – Çevre uyumu

Ergonomik çalışmalar, insan ve çevre etkileşiminin bilimsel olarak incelenmesi ve elde edilen sonuçların tasarım ve uygulamalar için kullanılması olarak iki temel boyutta yapılmaktadır. Ergonominin amacı; Çalışanların etkinliğini arttırmak Gereksiz ve aşırı zorlamalardan kaçınmak Çalışmanın yöntemli bir şekilde düzenlenmesini sağlamak Lüzumsuz aktiviteleri önlemek İnsan- makine- çevre uyumunu sağlamaktır. Is¸ yerlerinde motivasyon ve iletişim eksiklikleri, insan yaratıcılığını ön plana çıkaracak sistemlerin olmaması, is¸ monotonlukları, sürekli eğitim ve gelişim ortamının yaratılmaması gibi faktörler de çalışanlar üzerinde is¸ tatminsizliği yaratmakta ve is verimini olumsuz yönde etkilemektedir. İnsanları işyerlerinde sağlıklı, güvenli ve verimli olarak çalışabilmeleri için çalışma yeri ve gerekli donanımın, ses, aydınlatma, çevre sıcaklığı gibi faktörler ile is¸ organizasyonu ve yönetime yönelik sistemlerin insanın yapısal, boyutsal ve psikolojik özelliklerine düzenlenmesi gerekir. Ergonominin temel görevi yukarıdaki amaçlar doğrultusunda bir is¸ düzenlemesini gerçekleştirmektir.

Ergonominin İşlevleri

• İşinde sağlık ve güvenlik içinde çalışması
• İşin, insanın antropometrik ölçülerine, beden gücüne ve kişisel özelliklerine uygun olarak tasarlanması
• Her türlü alet, makina ve donanımın insan yetenekleriyle uyumlu bir şekilde tasarlanması
• Psiko-sosyal açıdan olumlu bir is¸ ortamın yaratılması ve çalışma hayatının insana önem vermesi

İşyerlerinde insandan yapması beklenenler ile insanın temel özellikleri arasında bir uyum olması gerekir. Aksi yöndeki gelişmeler insanı yorar, is¸ verimi ve kalitesini düşürür, is¸ güvenliği ve personel sorunlarına neden olur. Bu sebeple aydınlatma, çalışma ortamındaki sıcaklık, gürültü¨, kullanılan alet- araç¸- makinelerin durumları gibi özelliklerin insanların çalışmalarını kolaylaştırıcı şekilde tasarlanması gerekmektedir.

Örnek olarak aşağıdaki tabloda, yapılan is¸ anında vücudun konumu ve bu konumlara bağlı olarak gözlemlenebilen olası şikâyetler ile şikâyet edilen organlar bulunmaktadır.

I·S¸ ANINDA VU¨CUT KONUMU	OLASI S¸I·KAYETLER, RAHATSIZ ORGANLAR
Ayakta Durma	Ayak ve Bacakta rahatsızlık, Varis
Taburede Dik Oturma	Sırt Kasları
Taburede Dik Oturma	Sırt Kasları
Çok Yüksek Sandalye	Diz, Baldırlar, Ayaklar
Çok Alçak Sandalye	Omuz, Boyun
Öne Eğik Oturma veya Ayakta Durma	Bel Ağrıları, Disk Aşınmaları
Öne Eğik Oturma veya Ayakta Durma	Bel Ağrıları, Disk Aşınmaları
Öne, Yana veya Yukarıya Uzanmış¸ Kol	Omuz, Kol, Belki Omuzda Periartritis
Bas¸ Çok Fazla Öne veya Arkaya Eğik	Boyun, Disk Aşınması
Kumanda Elemanlarını Doğal Olmayan Elle Tutma	Dirsek ve El Arası Bölgede İltihaplanma

 

Çalışma Ortamında Ergonominin Faydaları

1. Ergonomi maliyetleri azaltır. Ergonomik risk faktörlerini sistematik azaltarak yüksek maliyetli, orta ve ciddi yaralanmaların önüne geçebilirsiniz.
2. Ergonomi verimliliği arttırır. İyi bir vücut duruşu, daha az zorlanma, daha az hareket etme, daha uygun yükseklik ve erişim sağlayan bir sistem geliştirildiğinde çalışma ünitesi daha verimli hale gelecektir.
3. Ergonomi kaliteyi yükseltir. Yetersiz ergonomi, çalışanların yorulmasına ve rahatsız hissetmesine neden olarak ellerinden gelen en iyi işi yapmalarına engel olabilir. İş fiziksel açıdan çok zorlayıcı olduğunda eğitildikleri kalitede iş çıkarmaları zor olabilir.

Ergonomi biliminin dikkate alınmadığı koşulların yaratacağı sorunlar da göz önünde bulundurulduğunda, çalışanların sağlığı ve motivasyonunu üst düzeyde tutarak yüksek verim almayı amaçlayan her firma ergonomi bilimine gereken önemi vermeli ve çalışma koşullarını ergonomik esaslara göre ayarlamalıdır.